Burgers ontplooien steeds vaker zelf initiatieven op terreinen waar voorheen de overheid een taak op zich nam: burgers die zelf de publieke ruimte inrichten, de veiligheid in de wijk bewaken, de opvang van asielzoekers op zich willen nemen of het vervoer van de ouderen uit het dorp naar het ziekenhuis zelf ter hand willen nemen. Dat levert voor de overheid nieuwe uitdagingen en vraagstukken op. Hoe kun je bijvoorbeeld burgerinitiatieven ruimte geven voor eigen ideeën, maar hen ook voldoende faciliteren? En hoe zorg je ervoor dat je initiatieven serieus neemt, maar ook rekening houdt met de belangen van andere inwoners. Gemeenten en andere overheidsinstanties zoeken naar nieuwe werkwijzen om invulling te geven aan hun rol. Daarom is er een onderzoek gestart waarin de ombudsman aangeeft wat burgers van de overheid mogen verwachten. Daarbij zijn enkele uitgangspunten vastgesteld.
Reinier van Zutphen: ‘Burgerinitiatieven die vol enthousiasme bij de overheid aankloppen, verwachten dat die overheid ruimte biedt, faciliteert en meedenkt. Ik zie aan beide kanten veel goede wil, toch blijkt de praktijk nog weerbarstig. De overheid zou meer in mogelijkheden moeten denken en niet in regels en drempels. Koester burgerinitiatieven, want ze geven blijk van heel betrokken inwoners!’
De ombudsman komt tot de volgende uitgangspunten voor behoorlijk overheidsoptreden bij burgerinitiatieven:
- Een constructieve houding
- Optreden als één overheid
- Heldere en kenbare keuzes
Aanbevelingen Nationale ombudsman
De ombudsman roept overheidsinstanties op om na te gaan hoe het er bij hen voor staat en te bekijken wat er in de organisatie nodig is om burgerinitiatieven serieus te nemen. Om de genoemde uitgangspunten voor burgerinitiatieven in de praktijk te brengen, beveelt de ombudsman het volgende aan:
Maak de tussenstand op
- Zet alle neuzen in de organisatie in dezelfde richting
- Geef speelruimte aan medewerkers
- Zorg voor een uitnodigende houding van alle medewerkers
- Wees alert op signalen
Indien u het volledige rapport wilt lezen, dan kunt u het hier downloaden. Tevens is er ook een samenvatting.
